अचाक्ली महँगी बड्यो: सरकारी निकाय मूकदर्शक
Surya Baral
काठमाडौं/पछिल्लो समय व्यापारीले विभिन्न बहानामा तरकारी तथा अन्य दैनिक उपभोग्य वस्तुको मूल्य अचाक्ली बढाउँदा पनि सरकारी निकाय मौन देखिएका छन् । बिचौलियाहरू हावी भएर तरकारी तथा अन्य उपभोग्य वस्तुहरूको मूल्य अस्वाभाविक रूपमा वृद्धि गरेर कालोबजारी हँुदासमेत सरकारी निकायले सशक्त रूपमा अनुगमन गर्न सकेको छैन ।महँगी नियन्त्रण हुन नसक्दा वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालय र मातहतको वाणिज्य विभागको भूमिकामाथि नै प्रश्न सिर्जना भएको छ ।
बजारमा व्यापारीले मनपरी गर्दा अनुगमन गरेर कारबाही गर्ने कानुनी अधिकार वाणिज्य आपूर्ति तथा उपभोक्ता संरक्षण विभाग र स्थानीय निकायलाई छ । तर, कानुनी अधिकार प्रयोग गर्न नसक्दा सरकारी पदाधिकारीहरू र बिचौलियाबीच नै साँठगाँठ भइरहेको छैन भन्ने आशंकासमेत बढेर गएको छ । साताअघि खुद्रा बजारमा प्रतिकिलो ३० देखि ४० रुपैयाँमा पाइने हरियो तरकारीको मूल्य ९० देखि १ सय २० रुपैयाँ पुग्दासमेत अनुगमनको जिम्मेवारीमा रहेका सरकारी निकायहरू मूकदर्शक बन्दै आएका छन् ।
व्यापारी तथा बिचौलियाले वर्षा र बाढीको बहानामा हरियो तरकारीको मूल्य तेब्बरसम्म बनाएका छन् । उनीहरूका लागि वर्षा र बाढी ठग्ने माध्यम बनिरहेको छ । बजारमा खुलेयाम रूपमा चर्को ठगी हुँदासमेत सरकारीको उपस्थिति नभएको भन्दै आमउपभोक्ताहरू आक्रोशित बनेका छन् । महँगी नियन्त्रणका लागि सशक्त अनुगमन गर्न नसक्दा वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालय र मातहतको वाणिज्य विभागको भूमिकामाथि नै प्रश्न सिर्जना भएको छ ।
‘अचाक्लीको महँगीले हैरान भएका छौं, यस्तो अवस्थामा सरकारी निकाय सुतेर बस्नु घोर विडम्बना हो,’ काठमाडौं माछापोखरीकी रीता लामाले भनिन् । साता दिनभित्रै तरकारीको मूल्य तेब्बरले वृद्धि भएकाले आफूहरू तरकारी किनेर खानै नसक्ने अवस्थामा पुगेको लामाको गुनासो छ । लामा प्रतिनिधि पात्र मात्रै हुन् । यस्तै, समस्याबाट आम उपभोक्ताहरू सताइएका छन् ।
जथाभावी मूल्य वृद्धि हुँदा समेत बजारमा सरकारको उपस्थिति नभएकै कारण व्यापारीले त्यसको फाइदा लिएर उपभोक्तामाथि आर्थिक शोषण गरेको उपभोक्ता अधिकार मञ्चका अध्यक्ष माधव तिमिल्सिनाले बताए । ‘व्यापारीले वर्षा र बाढी पहिरोको बहानामा हरियो तरकारीको मूल्य तेब्बरसम्म बढाएर उपभोक्ता ठग्दै आएका छन्,’ उनले भने, ‘बजारमा सरकारको उपस्थिति नहुँदा व्यापारीले फाइदा लिएका हुन्’ ।
तिमिल्सिनाका अनुसार जसरी बजारमा व्यापारीले मनपरी तरकारीको मूल्य दोब्बर तेब्बर लिइरहेका छन् । ‘त्यो हिसाबले तरकारीको मूल्य बढ्ने अवस्था छैन । वर्षाले केही मात्रमा तलमाथि भए पनि त्यति धेरै बढ्दैन, यो सरकारी निकायको मौनताका परिणाम हो,’ अध्यक्ष तिमिल्सिनाले भने । सरकारले नियमित रूपमा बजार अनुमगन नगर्ने र गरिहाले पनि प्रभावकारी र पारदर्शी नहुने उपभोक्ता अधिकारीकर्मीको अनुभव छ । उनीहरूका अनुसार व्यापारीले बर्सेनि यस सिजनमा विभिन्न बहाना बनाएर दैनिक उपभोग्य वस्तु तथा हरियो तरकारीमा मूल्य बढाएर अस्वाभाविक रूपमा पैसा असुल्दै आएका छन् ।
उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयकी सहप्रवक्ता उर्मिला केसीले पनि बजारमा सरकारी निकायको उपस्थिति न्यून भएकै कारण व्यापारीले दैनिक उपभोग्य वस्तुको मनपरी मूल्य लिएर उपभोक्तालाई ठग्ने गरेको स्विकारिन् ।
बजार अनुगमन गर्ने अधिकार प्राप्त निकाय वाणिज्य आपूर्ति तथा उपभोक्ता संरक्षण विभाग, खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभाग हुन् । तर, यी सरोकारवाला निकायको प्रभावकारी अनुमगन र समन्वय नहुँदा उपभोक्ता ठगिनुपरेको सहायक प्रवक्ता केसीको स्विकारोक्ति छ । बजारमा प्रभावकारी अनुगमन गरी बदमासी नियन्त्रण गर्न वाणिज्य विभागलाई निर्देशन दिइएको सहप्रवक्ता केसीले बताइन् ।
वाणिज्य आपूर्ति उपभोक्ता संरक्षण विभागका महानिर्देशक नेत्रप्रसाद सुवेदीले केही दिनदेखिको अविरल वर्षाका कारण व्यापारीले हरियो तरकारीको मूल्य बढाएको बताए । उनले भने, ‘हामीले अहिलेसम्म बढेको तरकारीको मूल्यलाई लिएर अनुमगन गरेका छैनौं । बजारमा तरकारी निरन्तर आइरहँदा पनि मूल्य कम नभएपछि अब भने हामी बजार अनुगमन गर्ने तयारीमा छौं ।’आजको राजधानी दैनिकबाट
